Zamek w Olsztynie

Najstarszą budowlą Olsztyna jest zamek, zbudowany w XIV wieku, początkowo składał się z dwóch skrzydeł północnego i południowego. W czasach baroku dobudowano od strony miasta ostatnie, trzecie skrzydło. Jak wynika z badań archeologicznych zamek stanął na surowym korzeniu tzn. miejscu, gdzie nie ma śladów wcześniejszego osadnictwa.

Zamek należał do kapituły warmińskiej, która wraz z biskupem warmińskim do 1454 roku podlegała wojskowej opiece Zakonu Krzyżackiego. Z tego względu zamek odegrał sporą rolę podczas wojen polsko-krzyżackich.

W 1410 r. po bitwie grunwaldzkiej, poddał się bez walki Polakom, zaś w 1414 roku zdobyli go oni po kilkudniowym oblężeniu. W czasie wojny trzynastoletniej (1454-1466) przechodził z rąk do rąk. W 1521 roku Krzyżacy zagrozili zamkowi i miastu. Dzięki obronie przygotowanej przez Mikołaja Kopernika, poprzestali na jednym, nieudanym szturmie.

W latach 1516-1519 i 1520-1521 na zamku w Olsztynie obowiązki administratora dóbr kapituły pełnił Mikołaj Kopernik. Mieszkał w północno-wschodnim skrzydle zamku, w dużej komnacie, z której dwu okien rozciągał się widok na Łynę i młyn zamkowy, a z trzeciego – na dziedziniec. Obie komnaty otrzymały na początku XVI wieku piękne, kryształowe sklepienie, które były jednak dość niskie i dopiero cztery wieki później podwyższono je przez obniżenie podłogi.
Jako administrator Kopernik odbywał liczne podróże po dobrach kapituły, by uregulować sprawy osadnicze. Notatki wpisywał do księgi zatytułowanej Lokacje łanów opuszczonych. Oryginał tej księgi, zawierający kilkadziesiąt własnoręcznych wpisów Kopernika, znajduje się w olsztyńskim Archiwum Diecezji Warmińskiej.

Do jego głównych zadań należało: troska o właściwe zagospodarowanie dóbr kapitulnych, terminowe zbieranie czynszów, pilnowanie gospodarki leśnej, dbanie o zarząd miastami.

Równocześnie nie zaniechał kontynuacji pracy naukowej. Podczas pobytu w Olsztynie Kopernik zajmował się sprawami reformy systemu monetarnego w Prusach Królewskich, efektem czego jest jego późniejszy Traktat o monetach. Tu dokonywał obserwacji ruchu planet, a olsztyńskie badania przyczyniły się też do napisania De revolutionibus, w którym astronom zawarł heliocentryczną teorię budowy świata. Na zamku olsztyńskim został napisana pierwsza księga działa.

Źródło i więcej informacji na stronie: http://www.szlak.zamkigotyckie.org.pl